ແນວທາງປ່ຽນແປງໃໝ່ຂອງ ທ່ານ ປະທານໄກສອນ ພົມວິຫານ

ແນວຄິດຂອງປະທານ ໄກສອນ ພົມວິຫານ

ກ່ຽວກັບບາງບັນຫາດ້ານເສດຖະກິດ ແລະ ການເງິນ ໃນແນວທາງປ່ຽນແປງໃໝ່ຂອງພັກ

-------------------------

*        ໃນທ່າມກາງບັນຍາກາດອັນເປັນຂະບວນຟົດຟື້ນ ແຫ່ງການສະເຫຼີມສະຫຼອງວັນສ້າງຕັ້ງພັກປະຊາຊົນປະຕິວັດລາວ ຄົບຮອບ 60 ປີ ແລະວັນສະຖາປະນາສາທາລະນະລັດປະຊາທິປະໄຕປະຊາຊົນລາວ ຄົບຮອບ 40 ປີ, ກໍຄືວັນເກີດຂອງປະທານ ໄກສອນ ພົມວິຫານ ຜູ້ນຳທີ່ເຄົາລົບຮັກຂອງພວກເຮົາ ຄົບຮອບ 95 ປີ, ເຊິ່ງພາລະກິດປະຕິວັດຂອງເພິ່ນ ລ້ວນແຕ່ຕິດພັນກັບພາລະກິດອັນສະຫງ່າອົງອາດຂອງພັກເຮົາ ທີ່ເປັນຜູ້   ຈັດຕັ້ງ ແລະນຳພາທຸກໄຊຊະນະຂອງການປະຕິວັດລາວ, ມື້ນີ້ ມະຫາວິທະຍາໄລແຫ່ງຊາດໄດ້ຈັດກອງປະຊຸມສຳມະນາວິທະຍາສາດຂື້ນ ຢ່າງເປັນໜ້າພາກພູມໃຈທີ່ສຸດ ເພື່ອລະນຶກເຖິງ “ປະທານ ໄກສອນ ພົມວິຫານ  ຍືນຍົງໃນພາລະກິດປະຕິວັດຂອງພວກເຮົາຕະຫຼອດໄປ”.

ພາຍຫຼັງປະເທດຊາດໄດ້ຮັບການສະຖາປະນາ ເປັນສາທາລະນະລັດປະຊາທິປະໄຕປະຊາຊົນລາວຂຶ້ນ ໃນວັນທີ 2 ທັນວາ 1975, ເພື່ອສືບຕໍ່ນໍາເອົາການປະຕິວັດຂອງປະເທດເຮົາ ກ້າວຂຶ້ນຢ່າງບໍ່ຢຸດຢັ້ງ         ຕາມຈຸດໝາຍລວມ ທີ່ໄດ້ເລືອກເອົາໄວ້ແລ້ວນັ້ນ, ປະທານ ໄກສອນ ພົມວິຫານ ໄດ້ຊອກຄົ້ນຫາເສັ້ນທາງເດີນທີ່ແທດເໝາະກັບຈຸດພິເສດຂອງປະເທດ ດ້ວຍການເຮັດທົດລອງ, ຕໍ່ສູ້ແນວຄິດ, ກ້າເບິ່ງຄວາມຈິງ, ກ້າຍອມຮັບຄວາມບົກຜ່ອງ ແລະຜິດພາດ ເພື່ອເດັດດ່ຽວແກ້ໄຂວິທີການຄິດ ແລະການກະທຳທີ່ບໍ່ສອດຄ່ອງ, ໂດຍໝູນໃຊ້ຫຼັກມູນທິດສະດີມາກ- ເລນິນ ແລະບົດຮຽນຂອງບັນດາປະເທດຕ່າງໆ ຢ່າງກ້າຫານປະດິດສ້າງ ແລະ    ສະດຸ້ງໄວ. ອັນພົ້ນເດັ່ນທີ່ສຸດ ນັບແຕ່ປີ 1986 ເປັນຕົ້ນມາ, ເພິ່ນໄດ້ເປັນເຈົ້າການລິເລີ່ມວາງແນວທາງປ່ຽນແປງໃໝ່ຢ່າງສະຫຼາດສ່ອງໃສ ແລະເປັນວິທະຍາສາດ, ເຊິ່ງໃນນັ້ນ ອັນທີ່ກວມລວມກວ່າໝູ່ແມ່ນໄດ້ຮັບຮູ້ຄືນໃໝ່ ກ່ຽວກັບເສັ້ນທາງກ້າວຂື້ນສູ່ສັງຄົມນິຍົມໂດຍກົງຢູ່ປະເທດເຮົາ ປ່ຽນມາເປັນໄລຍະຂ້າມຜ່ານດ້ວຍຫຼາຍໆບາດກ້າວ ບົນເສັ້ນທາງແຫ່ງການບູລະນະລະບອບປະຊາທິປະໄຕປະຊາຊົນ, ສ້າງບັນດາປະຖົມປັດໄຈເພື່ອກ້າວຂຶ້ນສູ່ສັງຄົມນິຍົມເທື່ອລະກ້າວ.

ຈຸດໝາຍລວມຂອງການປະຕິວັດລາວໃນໄລຍະໃໝ່ ເພື່ອກ້າວຂື້ນບົນເສັ້ນທາງດັ່ງກ່າວ ແມ່ນ: “ທຸກສິ່ງທຸກຢ່າງເພື່ອປົກປັກຮັກສາປະເທດຊາດ ແລະກໍ່ສ້າງສັງຄົມນິຍົມ, ທຸກສິ່ງທຸກຢ່າງເພື່ອຄວາມຢູ່ດີກິນດີ ແລະຄວາມສົມບູນພູນສຸກຂອງປະຊາຊົນບັນດາເຜົ່າ”, ເຊິ່ງຕໍ່ມາກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຄັ້ງທີ IX ຂອງພັກເຮົາ ໄດ້ກຳນົດ “ສ້າງສາທາລະນະລັດປະຊາທິປະໄຕປະຊາຊົນລາວ ໃຫ້ເປັນປະເທດທີ່ມັ່ງຄັ່ງເຂັ້ມແຂງ, ປະຊາຊົນຮັ່ງມີຜາສຸກ, ສັງຄົມສາມັກຄີປອງດອງ, ປະຊາທິປະໄຕ, ຍຸຕິທຳ ແລະສີວິໄລ”. ອັນເປັນອຸດົມການສັງຄົມນິຍົມທີ່ມີການລົບລ້າງລະບອບກົດຂີ່ຂູດຮີດ, ມີຄວາມຍຸຕິທຳ ແລະສະເໝີພາບທາງສັງຄົມ ເພື່ອບັນລຸຈຸດໝາຍແຫ່ງການດຳລົງຢູ່ຮ່ວມກັນໃນສັງຄົມຢ່າງສົມບູນພູນສຸກ, ເຊິ່ງເປັນຄວາມມຸ້ງຫວັງ ແລະເປັນອາລິຍະທຳອັນສູງສົ່ງຂອງມວນມະນຸດ. ເປັນຈຸດໝາຍລວມ ທີ່ພັກ ແລະປະຊາຊົນເຮົາໄດ້ເລືອກເອົາໄວ້ແລ້ວ ເພື່ອສ້າງສັງຄົມທີ່ພວກເຮົາ   ມຸ້ງໜັ້ນຈະໄປເຖິງ, ນັ້ນແມ່ນສັງຄົມນິຍົມ.

*         ກຽມບົດນີ້ສະເພາະມອບໃຫ້ຄະນະ ມຊ ໃຊ້ປະໂຫຍດຕາມທາງຄວນ, ເນື່ອງໃນວັນເກີດ ຂອງປະທານ ໄກສອນ ພົມວິຫານ ຄົບຮອບ 95 ປີ.

ຫັນປ່ຽນຈາກເສັ້ນທາງກ້າວຂື້ນສູ່ສັງຄົມນິຍົມໂດຍກົງ ມາເປັນໄລຍະຂ້າມຜ່ານດ້ວຍຫຼາຍໆບາດກ້າວ

ບົນເສັ້ນທາງແຫ່ງການບູລະນະລະບອບປະຊາທິປະໄຕປະຊາຊົນ,

ສ້າງບັນດາປະຖົມປັດໄຈເພື່ອກ້າວຂື້ນສູ່ສັງຄົມນິຍົມເທື່ອກ້າວ

*      ໃນກອງປະຊຸມສຳມະນາວິທະຍາສາດຄັ້ງນີ້, ຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ຮັບມອບໝາຍໃຫ້ລະນຶກເຖິງ: “ແນວຄິດຂອງປະທານ ໄກສອນ ພົມວິຫານ ກ່ຽວກັບບາງບັນຫາດ້ານເສດຖະກິດ ແລະການເງິນ ໃນແນວທາງປ່ຽນແປງໃໝ່ຂອງພັກ”, ໂດຍໄດ້ກັ່ນຈາກບົດລາຍງານຂອງເພິ່ນ ຕໍ່ກອງປະຊຸມສະໄໝສາມັນປະຈຳປີ 1988 ຂອງສະພາປະຊາຊົນສູງສຸດ ໃນວັນທີ 2 ກຸມພາ 1988 ແລະຈາກບົດຄວາມເຫັນຂອງເພິ່ນ ໃນກອງປະຊຸມການເງິນທົ່ວປະເທດ ຄັ້ງທີ I ໃນວັນທີ 20 ມີຖຸນາ 1990,ເຊິ່ງຕົນເອງກໍໄດ້ມີສ່ວນຊ່ວຍຄົ້ນຄວ້າທັງສອງບົດ ດັ່ງກ່າວ. ເປັນການຜັນຂະຫຍາຍມະຕິກອງປະຊຸມໃຫຍ່ ຄັ້ງທີ IV ຂອງພັກ ໃຫ້ເຂົ້າສູ່ພາກປະຕິບັດຕົວຈິງ.

ຕັ້ງໃຈກັ່ນເອົາແກ່ນສານແນວຄວາມຄິດຂອງເພິ່ນ ທີ່ຍຶດໝັ້ນໃນ 6 ຫຼັກການຂອງການປ່ຽນແປງໃໝ່(*), ໂດຍຮັກສາໄວ້ເຄົ້າໂຄງຂອງເນື້ອໃນ, ຄວາມເຫັນ ແລະຄຳສັບທີ່ເພິ່ນໃຊ້ໃນສອງບົດ ກ່ຽວກັບນະໂຍບາຍໂຄງປະກອບເສດຖະກິດ ແລະນະໂຍບາຍການເງິນແຫ່ງຊາດ ທີ່ປະສານກົມກຽວກັບກົນໄກຄຸ້ມຄອງເສດຖະກິດໃໝ່, ເຊິ່ງສະແດງອອກໃນແນວທາງປ່ຽນແປງໃໝ່ດ້ານເສດຖະກິດຂອງພັກ ທີ່ເປັນທັດສະນະວິທະຍາສາດ ແລະ  ຕົວຈິງ ເພື່ອປູພື້ນໄປສູ່ການພັດທະນາເສດຖະກິດຕະຫຼາດ ຕາມທິດສັງຄົມນິຍົມຢູ່ປະເທດເຮົາ. ທັງນີ້ກໍເພື່ອເຍືອງເບິ່ງການສືບຕໍ່ຜັນຂະຫຍາຍ ແລະນຳມາຈັດຕັ້ງປະຕິບັດຕົວຈິງ. ດັ່ງທີ່ມະຕິກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຂອງພັກ ຄັ້ງທີ VII ໄດ້ກຳນົດວ່າ: “ຖ້າພວກເຮົາດຳເນີນການປ່ຽນແປງໃໝ່ ເຮັດໃຫ້ເສດຖະກິດມີການເຕີບໂຕ, ໂດຍທີ່ພົນລະເມືອງຈຳນວນຫຼວງຫຼາຍຂອງສັງຄົມ ຍັງຖືກຕົກທຸກໄດ້ຍາກ, ຊີວິດການເປັນຢູ່ບໍ່ໄດ້ຮັບການປັບປຸງ, ອັນນີ້ແມ່ນຝືນກັບອຸດົມການຂອງພັກ ແລະເປັນສິ່ງທີ່ປະຊາຊົນເຮົາບໍ່ສາມາດຈະຮັບເອົາໄດ້” (ໜ້າ36).

ບົດລາຍງານກ່ຽວກັບນະໂຍບາຍໂຄງປະກອບເສດຖະກິດ

ຄວາມເຫັນກ່ຽວກັບນະໂຍບາຍການເງິນແຫ່ງຊາດ

 

ຄືດັ່ງທີ່ຮູ້ນຳກັນແລ້ວວ່າ: ກ່ອນໜ້ານີ້ 30 ປີ ກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຄັ້ງທີ IV ຂອງພັກ (ປີ 1986) ໄດ້ເປັນຂີດໝາຍແຫ່ງການກໍ່ຮ່າງສ້າງຕົວຂື້ນຂອງແນວທາງປ່ຽນແປງໃໝ່, ໂດຍລິເລີ່ມຈາກການປ່ຽນແປງໃໝ່ຈິນຕະນາການທາງດ້ານເສດຖະກິດ, ຈຶ່ງມີການປ່ຽນແປງໃໝ່ຢ່າງຮອບດ້ານ ແລະມີຫຼັກການຂອງພັກເຮົາ.

    ແນວຄິດປ່ຽນແປງໃໝ່ດ້ານເສດຖະກິດ ແມ່ນເລີ່ມຈາກການຮັບຮູ້ເຖິງຄວາມຈໍາເປັນ ໃນການຫັນປ່ຽນຈາກພື້ນຖານເສດຖະກິດທຳມະຊາດ, ກຸ້ມຕົນເອງພໍໃຜພໍລາວ ໄປສູ່ເສດຖະກິດຜະລິດສິນຄ້າ, ໂດຍຖືເອົາການຄ້າເປັນຕ່ອງໂສ້ຕົ້ນຕໍ ໃນຂະບວນການຜະລິດສຳເປີດກວ້າງ. ຈາກແນວຄິດນີ້ເອງ ຈຶ່ງໄດ້ນຳໄປສູ່ການເປີດກວ້າງການຈໍລະຈອນສິນຄ້າຢ່າງເສລີຖືກກົດໝາຍ ແລະນໍາໃຊ້ການພົວພັນສິນຄ້າ-ເງິນຕາເພື່ອຊຸກຍູ້ການຜະລິດໃຫ້ຂະຫຍາຍຕົວ, ຕາມມາດ້ວຍການດັດແປງກົນໄກແຜນການແບບລວມສູນ ບໍລິຫານເກື້ອກູນແບບລາມປາມ ໄປສູ່ກົນໄກຕະຫຼາດ(*)ທີ່ມີການໄລ່ລຽງທຸລະກິດຢ່າງຂາດຕົວ, ໂດຍມອບສິດເປັນເຈົ້າຕົນເອງທາງດ້ານການເງິນ ໃຫ້ແກ່ບັນດາຫົວໜ່ວຍເສດຖະກິດຮາກຖານ. ນັ້ນແມ່ນບາດກ້າວທຳອິດ ທີ່ເປັນຕົ້ນກຳເນີດຂອງຂະບວນການປ່ຽນແປງໃໝ່ດ້ານເສດຖະກິດຢູ່ປະເທດເຮົາ.

      ຈາກຈຸດເລີ່ມດັ່ງກ່າວ ກໍຍັງບໍ່ສາມາດຫັນແນວທາງໄປສູ່ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໄດ້ ຍ້ອນຍັງຂາດນະໂຍບາຍ ແລະກົນໄກທີ່ສອດຄ່ອງ, ຈຶ່ງໄດ້ເລັ່ງທວງໃຫ້ມີການຄົ້ນຄວ້າ ເພື່ອກຳນົດນະໂຍບາຍຫັນປ່ຽນໂຄງປະກອບເສດຖະກິດ ທີ່ເປັນເນື້ອໃນພື້ນຖານຂອງແນວທາງປ່ຽນແປງໃໝ່. ອັນປະກອບດ້ວຍ: ໂຄງປະກອບບັນດາຂະແໜງເສດຖະກິດ, ໂຄງປະກອບບັນດາພາກສ່ວນເສດຖະກິດ ແລະໂຄງປະກອບບັນດາການພົວພັນເສດຖະກິດກັບຕ່າງປະເທດ. ທັງສາມໂຄງປະກອບນີ້ ມີການພົວພັນ ແລະກະທົບເຊິ່ງກັນແລະກັນແບບກາຍ ອິນຊີ ແລະສະແດງອອກເຖິງຄວາມສອດຄ່ອງກົມກຽວ ລະຫວ່າງການສ້າງການພົວພັນການຜະລິດໃໝ່     ແຕ່ລະດັບຕໍ່າຫາສູງ ໃຫ້ສົມຄູ່ກັບລະດັບການຂະຫຍາຍຕົວຂອງກຳລັງການຜະລິດ. ເພາະການຄົງຕົວຢ່າງພາວະວິໄສຂອງຫຼາຍພາກສ່ວນເສດຖະກິດ ( ການພົວພັນການຜະລິດ ຫຼືການພົວພັນກຳມະສິດຫຼາຍລະດັບ) ນັ້ນ ຖືກກຳນົດໂດຍລະດັບຂະຫຍາຍຕົວ ທີ່ແຕກຕ່າງກັນຂອງກຳລັງການຜະລິດ, ຈຶ່ງບໍ່ອາດຟ້າວຟັ່ງໃຊ້ຄຳສັ່ງບໍລິຫານ ເພື່ອລົບລ້າງບັນດາພາກສ່ວນເສດຖະກິດທີ່ບໍ່ເປັນສັງຄົມນິຍົມ.

(*)ໃນເວລານັ້ນ, ເພິ່ນກໍຍັງລະມັດລະວັງໃຊ້ຄຳວ່າ ເສດຖະກິດຕະຫຼາດ, ພຽງແຕ່ຮັບຮູ້ກົນໄກຕະຫຼາດ ແລະເສດຖະກິດສິນຄ້າ.

ຢາກປະຕິບັດນະໂຍບາຍຫັນປ່ຽນໂຄງປະກອບເສດຖະກິດໃຫ້ບັນລຸຜົນໄດ້ ກໍຕ້ອງດັດແປງກົນໄກຄຸ້ມຄອງເສດຖະກິດ ໃຫ້ໄປສູ່ກົນໄກຕະຫຼາດ ທີ່ມີການດັດສົມຂອງລັດຢ່າງເປັນລະບົບຄົບຊຸດ. ຜ່ານການຖອດຖອນບົດຮຽນມາໄລຍະໜຶ່ງ, ພັກຈຶ່ງໄດ້ຢືນຢັນແນວທາງການພັດທະນາເສດຖະກິດຕະຫຼາດຕາມທິດສັງຄົມນິຍົມໃຫ້ສົມບູນຍິ່ງໆຂື້ນ, ໂດຍຖືເປັນຮູບຖານເສດຖະກິດແບບກວມລວມຂອງລະບອບປະຊາທິປະໄຕປະຊາຊົນລາວ ໃນຕະຫຼອດໄລຍະຂ້າມຜ່ານກ້າວຂື້ນສູ່ສັງຄົມນິຍົມ.

ໃນຂະນະດຽວກັນ, ຖ້າ​ບໍ່​ຫັນປ່ຽນ​ຈາກ​ໂຄງປະກອບ​ເສດຖະກິດ​ກຸ້ມ​ຕົນ​ເອງ​ພໍ​ໃຜ​ພໍ​ລາວ ​ໄປ​ສູ່​ເສດຖະກິດ​ຜະລິດ​ສິນຄ້າ ກໍຈະ​ບໍ່​ສາມາດ​ດັດ​ແປງ​ກົນ​ໄກຄຸ້ມ​ຄອງ​ເສດຖະກິດ ​ຈາກ​ກົນ​ໄກ​ແຜນການ​ແບບ​ລວມສູນ ບໍລິຫານ​​ເກື້ອ​ກູນ​ ໄປ​ສູ່​ກົນ​​ໄກຕະຫຼາດ​ທີ່​ມີ​ການໄລ່ລຽງທຸລະ​ກິດ​ໄດ້. ພຶດຕິ​ກຳ​ຕົວ​ຈິງ​ໄດ້​ພິສູດ​ໃຫ້​ເຫັນ​ວ່າ ກົນ​​ໄກຄຸ້ມ​ຄອງ​ເສດຖະກິດ​ໃໝ່​ໄດ້​ສົ່ງ​ຜົນ​ກະທົບ​ຢ່າງ​ຕັ້ງໜ້າ ​ໃສ່​ການ​ຫັນປ່ຽນ​ໂຄງ​ປະ​ກອບ​ເສດ​ຖະກິດ. ​ໃນ​ໄລຍະ​ທຳ​ອິດ​ແຫ່ງ​ການ​ສ້າງສາ​ພັດທະນາ​ປະ​ເທດ​ຊາດ, ການ​ປະຕິບັດ​ນະ​ໂຍບາຍ​ໂຄງ​ປະກອບ​ເສດຖະກິດ ທີ່​ມີ​​ແຕ່​ພາກ​ສວ່ນ​ເສດຖະກິດ​ຂອງ​ລັດ ​ແລະ ລວມໝູ່, ​​ໂດຍ​ຈຳກັດ​ພາກ​ສວ່ນ​ເສດຖະກິດ​ອື່ນ ​ແລະນໍາ​ໃຊ້​ກົນ​ໄກ​ແຜນການ​ແບບ​ລວມສູນ ​ບໍລິຫານ​ເກື້ອ​ກູນນັ້ນ, ​ໄດ້​ເຮັດ​ໃຫ້ການ​ຜະລິດ​ຕົກ​ຢູ່​ໃນ​ສະພາວະ​ຝືດເຄືອງ​ ແລະ​ເສດຖະກິດ​ຂະຫຍາຍຕົວ​ຊັກຊັາ, ເຊິ່ງ​ເປັນ​ສາຍ​ເຫດ​ໃຫ້ນໍາ​ໄປ​ສູ່ການ​ຫັນປ່ຽນ​ໂຄງ​ປະກອບ​ເສດຖະກິດ ​ແລະກົນ​​ໄກຄຸ້ມ​ຄອງ​ເສດຖະກິດ​ໃໝ່ (New Economic Mechanism : NEM).

ນະ​ໂຍບາຍ​ຫັນປ່ຽນໂຄງປະກອບ​ເສດຖະກິດ​ ຕ້ອງ​​ດຳ​ເນີນ​ໄປ​ທັງ​ສາມ​ໂຄງ​ປະກອບ​ພ້ອມໆ​ກັນ ຄື:

ໜຶ່ງ: ​ໂຄງ​ປະກອບ​ເສດຖະກິດ ກະ​ສີ​ກຳ-ປ່າ​​ໄມ້ ​ໃຫ້​ຕິ​ດພັນ​ກັບ​ການ​ຂະຫຍາຍອຸດ​ສາ​ຫະກຳ ​ແລະ​ການ​ບໍລິການ ​ແຕ່​ຫົວທີ​ໂລດ. ​ເຖິງວ່າ​ກະສິກໍາ-ປ່າ​ໄມ້ ​ເປັນ​ທ່າ​ແຮງ​ທຳ​ມະ​ຊາດ​ຂອງ​ປະ​ເທດ​ເຮົາ, ​ແຕ່​ກະ​ສິກຳ-ປ່າ​ໄມ້​ດ້ວຍ​ມັນ​ເອງ ບໍ່​ສາມາດ​ຂະຫຍາຍຕົວ​ເປັນ​ການ​ຜະລິດ​ສິນຄ້າ​ຂະໜາດ​ໃຫ່ຍ​ໄດ້ ຖ້າ​ບໍ່​ມີ​ການ​ກະທົບ​ຈາກ​ອຸດສາຫະກຳ ​ແລະ​ການ​ບໍລິການ​ຢ່າ​ງ​ເປັນລະບົບ​. ໃນ​ນັ້ນລະບົບ​ການ​ບໍລິການ ​ມີ​ບົດບາດຕັດສິນ​ໃນ​ການ​ປະກອບ​ໂຄງ​ລ່າງ​ຟື້ນ​ຖານ, ພ້ອມ​ທັງ​ສະໜອງ​ວັດຖຸ-​ເຕັກ​ນິກ​ ​ແລະ​ນໍາ​ໃຊ້​ຜົນສຳ​ເລັດ​ທາງ​ດ້ານ​ວິ​ທະຍາ​ສາດ-​ເຕັກ​ໂນ​ໂລ​ຊີ​ທີ່​ທັນ​ສະ​ໃໝ, ​ໂດຍ​ຖື​ເອົາການ​ຄ້າ, ​ການ​ບໍລິການ​ດ້ານ​ທະນາຄານ, ​ນະ​ໂຍບາຍ​ດ້ານ​ການ​ເງິນ-ການ​ລົງທຶນ​​ ເປັນ​ເຄື່ອງມືຊຸກດັນ​ອັນ​ເຂັ້ມ​ແຂງ ​ເພື່ອ​ຫັນປ່ຽນ​ໂຄງ​ປະ​ກອບ​ເສດຖະກິດ​ໃຫ້​ໄປ​ສູ່​ເສດຖະກິດ​ຜະລິດ​ສິນຄ້າ ​ຂອງ​ທັງ​ໝົດ​ລະ​ບົບ​ເສດຖະກິດໃນທົ່ວປະເທດ​ ຢ່າງມີ​ປະສິດທິ​ພາບ​ສູງ​​ໂດຍ​ໄວ.

ສອງ: ຫັນປ່ຽນ​ໂຄງ​ປະກອບ​​ບັນດາ​ພາກ​ສວ່ນ​ເສດຖະກິດ, ​ໂດຍ​ເລີ່​ມຈາກ​ຄອບຄົວ​ຂອງ​ຊາວ​ກະສິກອນ. ຢາກ​ຂະຫຍາຍ​ກຳລັງການ​ຜະະກິດ ​ເພື່ອ​ຫັນປ່ຽນ​ໂຄງ​ປະກອບ​ເສດຖະກິດ​ກະສິກຳ-ປ່າ​ໄມ້​ ໃຫ້​ຕິດ​ພັນ​ກັບ​ການ​ຂະຫຍາຍ​ອຸດສາຫະກຳ ​ແລະ ການ​ບໍລິການ ​ແຕ່​ຫົວທີ​ນັ້ນ, ຕ້ອງ​ນໍາ​ໃຊ້ທຸກ​ພາກ​ສວ່ນ​ເສດຖະກິດ​ຢ່າ​ງສະ​ເໜີ​ພາບ​ຕໍ່ໜ້າ​ກົດໝາຍ ​ໃຫ້​ດຳ​ເນີນ​ການ​ຜະລິດ​ທຸລະ​ກິດ, ​ໂດຍ​ເລີ່​ມຈາກ​ການ​ຂະຫຍາຍ​ເສດຖະກິດຄອບຄົວ​ຂອງ​ຊາວ​ກະສິກອນ. ລັດ​ປະຕິບັດ​ນະ​ໂຍບາຍ​ມອບ​ດິນ ມອບ​ປ່າ​ໃຫ້​ປະຊາຊົນ, ​ໂດຍ​ມອບ​ສິດ​ນໍາ​ໃຊ້​ຢ່າງ​ຍາວ​ນານ, ​ນັບ​ທັງ​ການ​ສືບ​ມູນ ​ແລະ​ໂອນ​ສິດ​ນໍາ​ໃຊ້​ອີກ​ດ້ວຍ, (ອີງໃສ່ປະຊາຊົນ ແລະຖືປະຊາຊົນເປັນກົກ).

ສຳລັບ​ດິນ​ຫຼວງທີ່​ລັດ​ເປັນ​ຜູ້​ຄຸ້ມ​ຄອງ​ ກໍ​ມອບ​ເໝົາ​ໃຫ້​ບັນດາ​ຫົວ​ໜວ່ຍ​ເສດຖະກິດ ​ດຳ​ເນີນ​ການ​ຜະລິດ​ທຸລະ​ກິດ ​ບົນ​ຟື້ນ​ຖານ​ຂໍ້​ຜູກ​ພັນ​ມອບ​ເໝົາ​ຕາມ​ຜະລິດ​ຕະພັນ (*). ​ເພື່ອ​ຂະຫຍາຍ​ເສດຖະກິດ​ຮ່ວມ​ມື​ຂອງ​ປະຊາຊົນ, ​ລັດ​ສົ່ງ​ເສີມ​ການ​ສ້າງຕັ້ງສະຫະກອນ​ກະ​ເສດ ​ຕາມ​ຫຼັກການ​ປະກອບ​ຮຸ້ນ​ນຳ​ກັນ ​ເປັນ​ຫົວ​ໜວ່ຍການ​ຜະລິດ​ທີ່​ມີ​ຖານະ​ນິຕິບຸກຄົນ ​ແລະ​ແບ່ງປັນ​ຜົນ​ກຳ​ໄລ ຕາມ​ການ​ປະກອບ​ຮຸ້ນ. ການ​ເຄື່ອນ​ໄຫວ​ທຸລະ​ກິດ​ຂອງ​ສະຫະກອນກະເສດ ​ຍັງ​ຕ້ອງ​ຕິດ​ພັນ​ກັບ​ເສດຖະກິດ​ຄອບຄົວ​ຂອງ​ຊາວ​ກະສິກອນ, ​ໂດ​ຍຜ່ານ​ການ​ບໍລິການ    “ສອງ​ສົ້ນ” ຕາມ​ກົນ​​ໄກມອບ​ເໝົາ ​ທີ່​ມີ​ການ​ໄລ່​ລຽງ​ທຸລະ​ກິດ​ນຳ​ກັນ.

ທັງ​ໝົດ​ກໍ​ເພື່ອ​ປຸກລະດົມ​ດ້ວຍ​ມາດ​ຕະການ ແລະວິທີ​ເສດຖະກິດໃຫ້​ຊາວ​ກະສິກອນ​ທີ່ເປັນປະຊາກອນສ່ວນຫຼວງຫຼາຍຂອງປະເທດ ໃຫ້ເດີນ​ເຂົ້າສູ່​ການ​ເພີ່ມ​ພູນ​ຊັບ​ສິນ ​ແລະ​ທຶນ​ຮອນ​ ໃນ​ການ​ເສີມ​ສ້າງ​ຄວາມ​ຮັ່ງມີ​ ໃຫ້​ແກ່​ຕົນ​ເອງ ​ແລະ​ປະ​ເທດ​ຊາດ, ແນໃສ່ກະຈາຍລາຍໄດ້ໃຫ້ແກ່ປະຊາຊົນເພື່ອແກ້ໄຂຄວາມທຸກຍາກຢ່າງທົ່ວເຖິງ ແລະເປັນທຳ, ໂດຍເລີ່ມຈາກການຈັດສັນບັນດາປັດໄຈການຜະລິດຕົ້ນຕໍ, ອັນມີທີ່ດິນ, ປ່າໄມ້ ແລະຊັບພະຍາກອນທຳມະຊາດອື່ນໆ ໃຫ້ປະຊາຊົນເປັນເຈົ້າຂອງຢ່າງສົມເຫດສົມຜົນ ເພື່ອດຳເນີນການຜະລິດ  ທຸລະກິດຂອງຕົນ ຕາມທິດນຳທີ່ວ່າ: “ພັກນຳພາ, ລັດຄຸ້ມຄອງ ແລະປະຊາຊົນເປັນເຈົ້າ”.

(ແຜນພາບສະທ້ອນຈາກຜູ້ຄົ້ນຄວ້າ)ຄົ້ນຄວ້າ

 

(*) ເປັນແກ່ນສານຂອງແຜນນະໂຍບາຍ “ຫັນຊັບສິນເປັນທຶນ” ໃນມະຕິກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຂອງພັກ ຄັ້ງທີ VIII (ປີ 2006), ໜ້າ 54, ເຊິ່ງໃນໂລກປະຈຸບັນ ພວມປະຕິບັດຢ່າງແຜ່ຫຼາຍໃນຮູບການ “ສັນຍາແບ່ງປັນຜົນຜະລິດ: Production Sharing Agreement (PSA)”, ໂດຍຖືເປັນໜຶ່ງໃນທາງອອກຂອງເສດຖະກິດລາວ. 

ພ້ອມນັ້ນ, ລັດກໍຍັງ​ສົ່ງ​ເສີມ​ການ​ນໍາ​ໃຊ້​ບັນດາ​ຮູບ​ການ​ທຶນ​ນິຍົມ​ແຫ່ງ​ລັດ ດ້ວຍ​ກາ​ນສ້າງຕັ້ງບໍ​ລິ​ສັດ​ຮຸ້ນ​ສວ່ນລະຫວ່າງ​ລັດ​ກັບ​ເອກະ​ຊົນ​ພາຍ​ໃນ ​ແລະ​ຕ່າງປະ​ເທດ ​ເພື່ອ​ຂຸດ​ຄົ້ນບັນດາ​ທ່າ​​ແຮງ​ບົ່ມ​ຊ້ອນ ​ແລະ​ທ່າ​ແຮງ​ໄດ້​ປຽບ​ຂອງ​ປະ​ເທດ​ເຮົາ. ການ​ຫັນ​ເປັນ​ລະບົບ​ບໍລິສັດ​ຮຸ້ນ​ສ່ວນ ​ຈະ​ເສີມ​ຂະຫຍາຍ​ໄດ້​ທຸກ​ກຳລັງ​ແຮງ​ສັງ​ລວມຂອງ​ຊາດ ສົມທົບ​ກັບ​ການ​ນຳ​ໃຊ້​ກຳລັງ​ແຮງ​ຂອງ​ສາກົນ ​ເພື່ອເສີມ​ສ້າງ​ການ​ສະ​ສົມ​ທຶນ​ໃຫ້​ແກ່​ການ​ເລັ່ງລັດ​ພັດທະນາ​ປະ​ເທດ​ຊາດໃຫ້ຈະເລີນຮຸ່ງເຮືອງ ດ້ວຍຈິດໃຈເພິ່ງຕົນເອງ ແລະສ້າງຄວາມເຂັ້ມແຂງດ້ວຍຕົນເອງ ໄດ້ຢ່າງແທ້ຈິງ ເປັນການນຳໃຊ້ຮູບການຮຸ້ນສ່ວນລັດ-ເອກະຊົນ ທີ່ລັດຖືຮຸ້ນສ່ວນໃຫຍ່ ຫຼືແບບຄອບງໍາ (*).

ສາມ: ຫັນປ່ຽນ​ໂຄງ​ປະກອບ​ບັນ​ດາ​ການ​ພົວພັນ​ເສດຖະກິດກັບ​ຕ່າງປະ​ເທດ, ​ໂດຍ​ຫັນປ່ຽນ​ຈາກ​ການ​ເພິ່ງພາ​ແຕ່​ແຫຼ່ງທຶນ​ຊ່ວຍ​ເຫຼືອ-ກູ້​ຢືມ​ຈາກ​ຕ່າງປະ​ເທດ​ເປັນ​ຕົ້ນຕໍ​ ໄປ​ສູ່​ການ​ຮ່ວມ​ສຳພັນ​ທຸລະ​ກິດ​ກັບ​ບັນດາ​ບໍລິສັດ ​ແລະສົ່ງເສີມການ​ລົງທຶນ​ໂດຍ​ກົງ​ຈາກ​ຕ່າງປະ​ເທດ​, ພ້ອມທັງ​ຂະຫຍາຍ​ການ​ຄ້າ​ກັບ​ຕ່າງປະ​ເທດ        ​ດ້ວຍຈິດໃຈເປັນເອກະລາດ ເປັນເຈົ້າຕົນເອງ ບົນຫຼັກ​ການ​ແຫ່ງ​ຄວາມ​ສະ​ເໜີ​ພາບ ແລະຕ່າງຝ່າຍຕ່າງມີຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມກັນ. ທັງ​ນີ້ ​ກໍ​ເພື່ອ​ເຮັດ​ໃຫ້​ປະ​ເທດ​ເຮົາເປັນເຈົ້າການບຸກບືນຂື້ນ ແລະເຊື່ອມຕົວເຂົ້າກັບ​ຕະຫຼາດ​ໂລກ, ແນໃສ່ດຶງ​ດູດ​ເອົາ​ທຶນຮອນ, ຄວາມ​ກ້າວໜ້າ​ທາງ​ດ້ານ​ວິທະຍາສາດ-​ເຕັກ​ໂນໂລຍີໃໝ່ ​ແລະ​ການ​ຄຸ້ມ​ຄອງ​ທີ່​ທັນ​ສະ​ໃໝ​ຈາກ​ບັນດາ​ປະ​ເທດ​ຕ່າງໆ ເພື່ອເປັນກຳລັງແຮງເສີມເຂົ້າໃສ່ການຫັນປ່ຽນໂຄງປະກອບເສດຖະກິດ.

ເພື່ອຈັດຕັ້ງການຫັນປ່ຽນໂຄງປະກອບເສດຖະກິດໃຫ້ບັນລຸຜົນໄດ້ ຕ້ອງດັດແປງໄປສູ່ກົນໄກເສດຖະກິດ ໃໝ່ ເພື່ອເປັນເຄື່ອງມືຂອງລັດໃນການດັດສົມເສດຖະກິດ ໃຫ້ໄປຕາມທິດຜະລິດສິນຄ້າ.

ກົນໄກຄຸ້ມຄອງເສດຖະກິດໃໝ່ໄດ້ຮັບການສ້າງຂື້ນ ໂດຍຕິດພັນຢ່າງສະໜິດແໜ້ນກັບນະໂຍບາຍຫັນປ່ຽນທັງສາມໂຄງປະກອບເສດຖະກິດຢ່າງເປັນລະບົບ, ພາໄປເຖິງການສ້າງແລະຂະຫຍາຍໂຄງປະກອບເສດຖະກິດໃໝ່, ຂະຫຍາຍກຳລັງການຜະລິດເພື່ອຊຸກຍູ້ການຜະລິດ ແລະການຈໍລະຈອນສິນຄ້າຢ່າງແຂງແຮງຕາມກົນໄກຕະຫຼາດທີ່ມີການໄລ່ລຽງທຸລະກິດ. ກົນໄກໃໝ່ຕ້ອງຮັບປະກັນໃຫ້ໄດ້ສາມຜົນປະໂຫຍດຢ່າງກົມກຽວ ຄື: ຜົນປະໂຫຍດຂອງລັດ, ຂອງລວມໝູ່ ແລະຂອງສ່ວນບຸກຄົນຜູ້ອອກແຮງງານ, ຖືເອົາຜົນປະໂຫຍດຂອງສ່ວນບຸກຄົນຜູ້ອອກແຮງງານເປັນຈຸດເລີ່ມ ແລະເປັນກຳລັງໜູນໂດຍກົງ. ເພາະກົນໄກໃໝ່ ໃຫ້ຄວາມສຳຄັນ ປັດໄຈຄົນ, ອີງໃສ່ການພັດທະນາຄົນ ແລະຮັບໃຊ້ຜົນປະໂຫຍດຂອງຄົນໃນຊາດ.

-   ຢາກດັດແປງໄປສູ່ກົນໄກຄຸ້ມຄອງເສດຖະກິດໃໝ່ ຕ້ອງສຸມໃສ່ໜ້າທີ່ພື້ນຖານສີ່ປະການ ຄື:

+        ຫັນໄປສູ່ການນຳໃຊ້ການພົວພັນສິນຄ້າ-ເງິນຕາຢ່າງຄົບຖ້ວນ ແລະຖືກຕ້ອງ.

+        ຕັ້ງໜ້າຫັນບັນດາຫົວໜ່ວຍເສດຖະກິດຮາກຖານ ໄປສູ່ກົນໄກໄລ່ລຽງທຸລະກິດຢ່າງຂາດຕົວ.

+        ດັດແປງການຄຸ້ມຄອງຂອງລັດທາງດ້ານເສດຖະກິດ ດ້ວຍການນຳໃຊ້ມາດຕະການ ແລະວິທີເສດຖະກິດເປັນຕົ້ນຕໍ ບົນພື້ນຖານແຫ່ງການຮັບຮູ້ ແລະໝູນໃຊ້ບັນດາກົດເກນພາວະວິໃສດ້ານເສດຖະກິດຢ່າງຖືກຕ້ອງ ແລະເປັນລະບົບຄົບຊຸດ.

+       

ດັດແປງກົນໄກຄຸ້ມຄອງການເງິນ-ທະນາຄານ ແລະການຄ້າໄປສູ່ກົນໄກຕະຫຼາດມີການໄລ່ລຽງທຸລະກິດຢ່າງແທ້ຈິງ.

(*)ໃນເວລານັ້ນ, ເພິ່ນໄດ້ຊີ້ນຳຕົວຈິງໃນການສ້າງຕັ້ງບໍລິສັດຮຸ້ນສ່ວນ “ບໍລິສັດໄຟຟ້ານ້ໍາເທີນຫີນບູນ”, ເປັນຕົວແບບໜຶ່ງດຽວໃນປະເທດເຮົາ ທີ່ລັດ   ຖືຮຸ້ນ 60% ໃນການນຳໃຊ້ທ່າແຮງດ້ານຊັບພະຍາກອນທຳມະຊາດຂອງປະເທດ ທີ່ໄດ້ຫັນເປັນຊັບສິນເພື່ອຕີມູນຄ່າເປັນຮຸ້ນຂອງລັດ, ໂດຍໄດ້ເອົາການໄລ່ລຽງປະສິດທິຜົນຂອງໂຄງການ ໄປຄໍ້າປະກັນເງິນກູ້ຂອງໂຄງການ, (ເອກະຊົນຕ່າງປະເທດ ກໍເຮັດວິທີດຽວກັນນີ້).

-   ຢາກຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໄດ້ດີ ຕ້ອງມີຈິນຕະນາການໃໝ່ທາງດ້ານເສດຖະກິດ, ໂດຍສຸມໃສ່ກໍ່ສ້າງຮາກຖານການຜະລິດທຸລະກິດ (ຜູ້ປະກອບການ) ໃຫ້ເຂັ້ມແຂງ ທີ່ເປັນເປົ້າໝາຍຫຼັກຂອງແນວທາງປ່ຽນແປງໃໝ່. ດ້ວຍເຫດນັ້ນ, ຈຶ່ງຕ້ອງເຊີດຊູຄວາມສັກສິດຂອງກົງຈັກຄຸ້ມຄອງລັດຂັ້ນຕ່າງໆ, ພ້ອມທັງດັດແປງຖັນແຖວພະນັກງານ ແລະແບບແຜນວິທີເຮັດວຽກ ຕາມຫຼັກການລວມສູນປະຊາທິປະໄຕ ດ້ວຍການນຳໃຊ້ບັນດານະໂຍບາຍເສດຖະກິດ-ການເງິນ ແລະການຄ້າ ທີ່ຫັນເປັນລະບຽບກົດໝາຍຢ່າງເປັນລະບົບຄົບຊຸດ ຕາມກົນໄກຕະຫຼາດທີ່ມີການໄລ່ລຽງທຸລະກິດ, ບໍ່ແມ່ນນຳໃຊ້ກົດຄຳສັ່ງອີກຕໍ່ໄປ ເພື່ອຂະຫຍາຍການຜະລິດທຸລະກິດຂອງທຸກພາກສ່ວນເສດຖະກິດ. ເພິ່ນກ່າວວ່າ: “ການຄຸ້ມຄອງສັງຄົມ ເປັນການຄຸ້ມຄອງຮ່າງກາຍທີ່ມີຊີວິດ, ທີ່ເຄື່ອນເໜັງ ແລະຂະຫຍາຍຕົວຕາມກົດເກນພາວະວິໄສ, ດ້ວຍເຫດນັ້ນ ພວກເຮົາຈຶ່ງບໍ່ອາດຄຸ້ມຄອງສັງຄົມຕາມໃຈມັກອັດຕະວິໄສຂອງພວກເຮົາ, ຫາກຕ້ອງຮັບຮູ້ ແລະໝູນໃຊ້ບັນດາກົດເກນພາວະວິໄສຢ່າງຖືກຕ້ອງ”.

ບັນຫາທີ 2 : ກ່ຽວກັບນະໂຍບາຍການເງິນແຫ່ງຊາດ ໃນໄລຍະໃໝ່ຂອງການປະຕິວັດລາວ (*)

ການປ່ຽນແປງໃໝ່ກົນໄກເສດຖະກິດຢູ່ປະເທດເຮົາ ໄດ້ມີຄວາມຄືບໜ້າອັນສໍາຄັນ, ນັ້ນເປັນສິ່ງທີ່ ພວກເຮົາຄວນຢືນຢັນ. ເຖິງຢ່າງໃດ ກໍຍັງມີຈຸດອ່ອນ ແລະ ຂໍ້ຂາດຕົກບົກຜ່ອງຈໍານວນໜຶ່ງ ທີ່ຈະຕ້ອງໄດ້ຮັບການແກ້ໄຂຢ່າງຮີບດ່ວນ, ດ້ວຍການຄົ້ນຄວ້າວາງ ແລະ ປະຕິບັດນະໂຍບາຍການເງິນແຫ່ງຊາດ ເພື່ອສະໜັບສະໜູນການປະຕິບັດນະໂຍບາຍຫັນປ່ຽນໂຄງປະກອບເສດຖະກິດ.

-     ລະບົບການເງິນແຫ່ງຊາດປະກອບດ້ວຍ : ການເງິນແຫ່ງລັດ, ການເງິນວິສາຫະກິດ ແລະ ການເງິນຂອງປະຊາຊົນ. ຍ້ອນແນວນັ້ນ ນະໂຍບາຍການເງິນແຫ່ງຊາດ ແມ່ນລະບົບນະໂຍບາຍ, ມາດຕະການ ແລະ ເຄື່ອງມືທາງການເງິນ ແລະເງິນຕາຂອງລັດ ທີ່ເປັນຫົວສະໝອງຂອງລະບົບການເງິນແຫ່ງຊາດ, ເຊິ່ງກະທົບໃສ່ຂະບວນວິວັດແຫ່ງການກໍາເນີດເກີດຂຶ້ນ ແລະ ເຄື່ອນເໜັງຂອງບັນດາສ່ວນປະກອບຂອງການເງິນແຫ່ງຊາດ ເພື່ອເຮັດໃຫ້ສາຍພົວພັນແບບກາຍອິນຊີ ລະຫວ່າງແຫຼ່ງການເງິນແຫ່ງລັດ ກັບແຫຼ່ງການເງິນວິສາຫະກິດ ແລະ   ການເງິນຂອງປະຊາຊົນ ສ້າງໄດ້ແຫຼ່ງທຶນລວມ ແລະການສະສົມທຶນໃໝ່ພາຍໃນປະເທດເພີ່ມທະວີຂື້ນຢ່າງ   ບໍ່ບົກແຫ້ງຈັກເທື່ອ. ຢາກເຮັດໄດ້ຄືແນວນັ້ນ ຕ້ອງເຮັດໃຫ້ແຫຼ່ງການເງິນຕ່າງໆມີເຈົ້າຂອງທີ່ແທ້ຈິງ, ໂດຍຕິດພັນກັບຜົນປະໂຫຍດ ແລະຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງເຂົາເຈົ້າເອງ. ການເງິນວິສາຫະກິດ ແລະການເງິນຂອງປະຊາຊົນຍິ່ງຂະຫຍາຍຕົວເທົ່າໃດ ກໍຍິ່ງເຮັດໃຫ້ການເງິນແຫ່ງລັດຂະຫຽາຍຕົວເທົ່ານັ້ນ, ແນໃສ່ໃຫ້ການປະຕິບັດຍຸດທະສາດແຫ່ງການພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມຂອງປະເທດ ບັນລຸໄດ້ບັນດາເປົ້າໝາຍທີ່ກຳນົດໄວ້.

-       ນະໂຍບາຍການເງິນແຫ່ງລັດ ທີ່ມີລະບົບນະໂຍບາຍກ່ຽວກັບລາຍຮັບ-ລາຍຈ່າຍ ແລະ ໜີ້ສິນຂອງລັດ, ເຊິ່ງເປັນເຄື່ອງມືດັດສົມຂອງລັດທີ່ສໍາຄັນໃນການກໍານົດທິດທາງ, ບາດກ້າວເດີນ ແລະເປົ້າໝາຍໃຫ້ແກ່ການດໍາເນີນທຸລະກິດຂອງບັນດາຫົວໜ່ວຍເສດຖະກິດຮາກຖານ. ໂດຍນໍາໃຊ້ວິທີການຕ່າງໆທາງງົບປະມານແຫ່ງລັດ ທີ່ເປັນກະດູກສັນຫຼັງຂອງລະບົບການເງິນແຫ່ງຊາດ ໃຫ້ເປັນເຄື່ອງມືດັດສົມຂອງລັດ ແລະເປັນຕົວ  ກະຕຸ້ນການຂະຫຍາຍຕົວຂອງພາກການຜະລິດທຸລະກິດ, ເຊັ່ນ: ມີການປ່ຽນແປງການໃຊ້ຈ່າຍຂອງລັດ ເພື່ອດັດສົມຜົນປະໂຫຍດຂອງກຸ່ມຄົນໃນສັງຄົມຢ່າງສົມເຫດສົມຜົນ (ໃນເບື້ອງຕົ້ນ, ໄດ້ມີການປ່ຽນແປງການໃຊ້ຈ່າຍຂອງລັດ ດ້ວຍວິທີບໍລິຫານການລົງທຶນຂອງລັດຢ່າງມີປະສິດທິພາບ, ໂດຍຫຼຸດມູນຄ່າການລົງທຶນຂອງລັດລົງໄດ້ເພື່ອໄປເພີ່ມເງິນເດືອນໃຫ້ພະນັກງານຂອງລັດ), ພ້ອມທັງມີການປ່ຽນແປງແຫຼ່ງ ແລະ ວິທີຈັດຫາລາຍຮັບ, ການປ່ຽນແປງອັດຕາພາສີ-ອາກອນ ແລະ ເຄື່ອງມືອື່ນໆ ເພື່ອແຈກຢາຍລາຍໄດ້ ແລະໂອກາດໃນການພັດທະນາຢ່າງເປັນທຳ ແລະທົ່ວເຖິງ.

      ທັງໝົດກໍເພື່ອບັນລຸການຈັດສັນບັນດາປັດໄຈການຜະລິດລະຫວ່າງພາກລັດ, ພາກທຸລະກິດ ແລະພາກປະຊາຊົນ ຢ່າງມີປະສິດທິພາບສູງສຸດທາງດ້ານເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ, ພ້ອມທັງສົ່ງເສີມການກະຈາຍລາຍໄດ້ ແລະ ແຈກຢາຍຄືນໃໝ່ລາຍໄດ້ແຫ່ງຊາດ, ສົ່ງເສີມການເຕີບໂຕທາງດ້ານເສດຖະກິດ ເພື່ອການສະສົມທຶນພາຍໃນປະເທດ ແລະເພື່ອຮັກສາສະຖຽນສະພາບ ທາງດ້ານເສດຖະກິດມະຫາພາກຂອງປະເທດໃຫ້ໝັ້ນທ່ຽງ.

(*)ເນື້ອແທ້ ກໍແມ່ນຫຼັກການບໍລິຫານນະໂຍບາຍເສດຖະກິດມະຫາພາກ ໃນເງື່ອນໄຂຈຸດເລີ່ມຕົ້ນຂອງປະເທດເຮົານັ້ນເອງ: Principles              of Macroeconomic Policy Management.

- ຖ້າຢາກປະຕິບັດນະໂຍບາຍການເງິນແຫ່ງລັດໄດ້ຄືດັ່ງກ່າວ, ຕ້ອງຫັນປ່ຽນໄປສູ່ການເງິນແບບ “ເປີດ”ຈາກການເງິນຂອງລັດແບບ “ລະດົມ, ເບີກຈ່າຍ ແລະມອບຮັບ” ທີ່ໄດ້ເຮັດໃຫ້ການເງິນແຫ່ງຊາດອ່ອນແອ    ຢູ່ແລ້ວຍິ່ງປ່ວຍໂຊຕື່ມ, ສະພາວະງົບປະມານມີຄວາມເຄັ່ງຕຶງຕະຫຼອດມາ, ລາຍຮັບບໍ່ພໍຈ່າຍ, ມີໜີ້ສິນຄຸມເຄືອແກ່ຍາວ ແລະ ເພີ່ມຂຶ້ນ. ພ້ອມນັ້ນ, ກໍຕ້ອງແກ້ໄຂກົນໄກແບ່ງຂັ້ນຄຸ້ມຄອງງົບປະມານແຫ່ງລັດ ທີ່ເປັນການເງິນລວມສູນຂອງລັດ ໃຫ້ທະລຸລົ່ງແຕ່ສູນກາງລົງຮອດທ້ອງຖິ່ນ ແລະຮາກຖານ, ເຊິ່ງໃນຕົວຈິງຍັງມີຂໍ້ຂັດແຍ່ງຊໍາເຮື້ອ ລະຫວ່າງການນໍາໃຊ້ຫຼັກການການເງິນລວມສູນເປັນເອກະພາບຂັ້ນສູນກາງ ແລະ ການນໍາໃຊ້  ຕົວແບບ“ດຸ່ນດ່ຽງງົບປະມານດ້ວຍຕົນເອງ” ຂອງທ້ອງຖິ່ນ ຕາມແບບການເງິນບໍ່ລວມສູນຂອງຫົວໜ່ວຍ    ທຸລະກິດ, ໂດຍຫັນປ່ຽນໄປສູ່ການເງິນແບບ “ເປີດ” ທີ່ຕ່າງກັບການເງິນແບບ “ເກື້ອກູນ” ໃນປະຈຸບັນ.

ກົນໄກການເງິນ “ເປີດ” ແມ່ນຖືປະສິດທິຜົນເປັນປັດໃຈຕັດສິນ ແລະໄດ້ຮັບການປະຕິບັດບົນພື້ນຖານການປ່ຽແປງໃໝ່ຄວາມເຂົ້າໃຈ ກ່ຽວກັບການດຸ່ນດ່ຽງລາຍຮັບ-ລາຍຈ່າຍງົບປະມານຂອງລັດ, ຄືຕ້ອງຈ່າຍເພື່ອການສະສົມທຶນ ແລະຂະຫຍາຍແຫຼ່ງລາຍຮັບຂອງລັດ. ເມື່ອທຽບກັບງົບປະມານທີ່ສົມດຸນ ຫຼືຮັບເກີນ(ເກີນດຸນ), ການຮັກສາລາຍຈ່າຍງົບປະມານເກີນລາຍຮັບ (ຂາດດຸນ) ທີ່ມີແຫຼ່ງດຸ່ນດ່ຽນຢ່າງເໝາະສົມ ກໍບໍ່ຂີ້ຮ້າຍພໍເທົ່າໃດ, ຖ້າການຈ່າຍເກີນຫາກນຳເອົາປະສິດທິຜົນສູງ ແລະຍາວນານທາງດ້ານເສດຖະກິດ-ສັງຄົມມາໃຫ້, ໂດຍສະເພາະໂຄງການທີ່ມີຜົນຕອບແທນສູງ ກໍຕ້ອງກູ້ຢືມມາຈ່າຍ ຫຼືລະດົມທຶນປະກອບເປັນຮຸ້ນ, ແນໃສ່ໃຫ້ບັນລຸເຖິງການດຸ່ນດ່ຽງງົບປະມານຂອງລັດ ໃນລະດັບທີ່ນັບມື້ນັບສູງຂື້ນກວ່າເກົ່າ (ເປັນການດຸ່ນດ່ຽງທີ່ຕັ້ງໜ້າ).   ພ້ອມນັ້ນ, ການເງິນ “ເປີດ” ຍັງຖືເອົາການເງິນທຸລະກິດເປັນພື້ນຖານໃຫ້ແກ່ການຂະຫຍາຍຕົວຂອງການເງິນແຫ່ງລັດ, ການລົງທຶນຂອງລັດຕາມກົນໄກໃໝ່ນີ້ ຈຶ່ງສ້າງເງື່ອນໄຂ ແລະສະພາບແວດລ້ອມໃຫ້ການເງິນທຸລະກິດສ້າງແຫຼ່ງທຶນ ແລະຂະຫຍາຍແຫຼ່ງທຶນດ້ວຍຕົນເອງ, ທັງເປີດກວ້າງການລະດົມທຸກແຫຼ່ງທຶນເຂົ້າໃນການພັດທະນາເສດຖະກິດ.

ບັນຫາສຳຄັນແມ່ນຕ້ອງຮູ້ສ້າງແຫຼ່ງທຶນ ແລະນໍາໃຊ້ທຶນຈາກການສະສົມທຶນ ແລະການລະດົມທຶນໃນຕະຫຼາດການເງິນ(ຕະຫຼາດເງິນຕາ ແລະຕະຫຼາດທຶນ), ຢ່າງມີປະສິດທິພາບ ສຳລັບຄວາມຕ້ອງການດ້ານການພັດທະນາເສດຖະກິດ, ໂດຍຫັນປ່ຽນຈາກແຫຼ່ງເງິນທຳມະດາ ແລະແຫຼ່ງກຳລັງຊັບ ໃຫ້ເປັນແຫຼ່ງເງິນທຶນທີ່ເກີດດອກອອກຜົນ ແລະເພີ່ມທະວີຄູນຂື້ນ, ປຽບສະເໝືອນກັບເລືອດແດງທີ່ລໍ່ລຽ້ງຮ່າງກາຍ ຕາມກົນໄກການເງິນ “ເປີດ” ຄືດັ່ງກ່າວຂ້າງເທິງ.

*           ການປະຕິບັດນະໂຍບາຍການເງິນແຫ່ງຊາດໃຫ້ບັນລຸຜົນເປັນຢ່າງດີນັ້ນ, ເປັນສິນລະປະທີ່ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ມີຄວາມຮັບຮູ້ໃໝ່ ແລະເຂົ້າໃຈຢ່າງເລິກເຊິ່ງທີ່ສຸດ, ຈຶ່ງຈະຫັນລະບົບນະໂຍບາຍດັ່ງກ່າວເຂົ້າສູ່ພາກຕົວຈິງໄດ້ຢ່າງກົມກືນ ແລະມີປະສິດທິພາບ. ໃນບັນດາປະເທດທີ່ເສດຖະກິດຕະຫຼາດຂະຫຍາຍຕົວ, ການປະຕິບັດນະໂຍບາຍການເງິນແຫ່ງຊາດ ແມ່ນສຸ່ມໃສ່ນະໂຍບາຍງົບປະມານແຫ່ງລັດເປັນຕົ້ນຕໍ. ແຕ່ສຳລັບປະເທດເຮົາ ທີ່ຕະຫຼາດການເງິນບໍ່ທັນຂະຫຍາຍຕົວ, ນອກຈາກບັນດາມາດຕະການຕົ້ນຕໍທີ່ກ່າວມາແລ້ວ, ຍັງຕ້ອງໄດ້ວາງລະບຽບກົດໝາຍ ແລະປະຕິບັດນະໂຍບາຍຈຳນວນໜຶ່ງໄປພ້ອມໆກັນ, ເຊິ່ງພົວພັນໂດຍກົງ ແລະປະກອບສ່ວນເຂົ້າໃນການປະຕິບັດນະໂຍບາຍການເງິນແຫ່ງຊາດ ເຊັ່ນ: ນະໂຍບາຍເງິນຕາ-ສິນເຊື່ອ, ນະໂຍບາຍແຈກຢາຍລາຍໄດ້, ນະໂຍບາຍການຄ້າ ແລະລາຄາ, ນະໂຍບາຍການລົງທຶນ, ນະໂຍບາຍເປີດກວ້າງການເຄື່ອນໄຫວປະກັນໄພ, ນະໂຍບາຍຕໍ່ການເງິນວິສາຫະກິດ...

-     ນະໂຍບາຍເງິນຕາ-ສິນເຊື່ອ ທີ່ກຳເນີດຂື້ນ ແລະຂະຫຍາຍຕົວ ຕາມຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການພາວະວິໄສ ໃນຂະບວນວິວັດແຫ່ງການຂະຫຍາຍຕົວຂອງເສດຖະກິດສິນຄ້າ. ເພື່ອຕອບສະໜອງຄວາມຕ້ອງການດັ່ງກ່າວ ຕ້ອງຫັນລະບົບທະນາຄານ ທີ່ເປັນລະບົບດຽວໃນປະຈຸບັນ ໄປເປັນທະນາຄານແບບສອງຂັ້ນ ຄື: ທະນາຄານແຫ່ງລັດ ແລະທະນາຄານທຸລະກິດ. ທະນາຄານແຫ່ງລັດ ປະຕິບັດນະໂຍບາຍເງິນຕາ-ສິນເຊື່ອ ເພື່ອຄວບຄຸມປະລິມານເງິນ ແລະສິນເຊື່ອ, ພ້ອມທັງສົ່ງເສີນການພັດທະນາຕະຫຼາດການເງິນ (ຕະຫຼາດເງິນຕາ ແລະຕະຫຼາດທຶນ), ໂດຍມີໜ້າທີ່ຄຸ້ມຄອງ ແລະບໍລິການໃຫ້ແກ່ບັນດາທະນາຄານທຸລະກິດ ໃນຖານະເປັນທະນາຄານແມ່. ບັນດາທະນາຄານທຸລະກິດ ດຳເນີນທຸລະກິດສິນເຊື່ອ, ສ້າງແຫຼ່ງທຶນຈາກການລະດົມເງິນຝາກ(ອາດກູ້ຢືມຕ່າງປະເທດຕື່ມ) ແລະເຮັດການບໍລິການຊໍາລະສະສາງ ຕາມກົນໄກໄລ່ລຽງທຸລະກິດຢ່າງຂາດຕົວ.

-     ນະໂຍບາຍແຈກຢາຍລາຍໄດ້, ຕ້ອງຫັນຈາກການແຈກຢາຍຕາມແຮງງານດ້ານດຽວ ໄປສູ່ການ   ແຈກຢາຍຕາມການປະກອບກຳລັງຊັບ ດ້ວຍວັດຖຸປະສົງບັນລຸຜົນກຳໄລຢ່າງຖືກຕ້ອງຕາມກົດໝາຍ. ລັດສົ່ງເສີມເສດຖະກິດຄອບຄົວ ແລະການຜະລິດທຸລະກິດຂອງພາກສ່ວນເສດຖະກິດຕ່າງໆ ເພື່ອເພີ່ມແຫຼ່ງ   ລາຍໄດ້, ປະຕິບັດນະໂຍບາຍດັດສົມລາຍໄດ້ໂດຍຜ່ານລະບອບອາກອນ, ກະຕຸກຊຸກຍູ້ການເພີ່ມຜະລິດຕະພາບຂອງງານ ແລະປະສິດທິຜົນຂອງການຜະລິດທຸລະກິດ ເພື່ອຍົກສູງລາຍໄດ້ຂື້ນຕື່ມ, ພ້ອມທັງດັດແປງລະບອບເງິນເດືອນ ແລະລະບອບສະຫວັດດີການສັງຄົມ.

-     ນະໂຍບາຍການຄ້າ ແລະລາຄາ, ໂດຍນຳໃຊ້ຫຼາຍພາກສ່ວນເສດຖະກິດຂະຫຍາຍການຄ້າພາຍໃນປະເທດ, ໃນນັ້ນສະຫະກອນຊື້-ຂາຍ ມີບົດບາດສຳຄັນໃນການຈໍລະຈອນສິນຄ້າຢູ່ເຂດຊົນນະບົດ, ການຄ້າຂອງລັດ ແລະການຄ້າຮຸ້ນສ່ວນ ເປັນຜູ້ກຳຂອດຂາອອກ-ຂາເຂົ້າ, ປະຕິບັດການຄ້າຍົກ, ແນໃສ່ເຮັດໃຫ້ການຄ້າພາຍໃນຕິດພັນກັບການຄ້າຕ່າງປະເທດ. ລັດສົ່ງເສີມໃຫ້ປະຕິບັດລາຄາທີ່ປະກົດຕົວໃນທ້ອງຕະຫຼາດທີ່ມີການແຂ່ງ ຂັນກັນ. ກົນໄກໃໝ່ເລັ່ງທວງໃຫ້ມີມາດຕະການດັດສົມລາຄາໃຫ້ເປັນປົກກະຕິ ດ້ວຍຕະຫຼາດສິນຄ້າທີ່ມີສ່ວນແຮໄວ້ ສົມທົບກັບຕະຫຼາດເງິນຕາທີ່ມີຄັງສຳຮອງ ໃນລະດັບອັນເໝາະສົມ...

ເພິ່ນກ່າວວ່າ: “ອັນນີ້ບໍ່ຕ່າງຫຍັງກັບວ່າ ພວກເຮົາຕ້ອງເຮັດເຮືອ (ເປັນເຄື່ອງມື), ທັງຕ້ອງຂຸດຄອງນໍ້າ,ສ້າງສິ່ງແວດລ້ອມເພື່ອນຳໃຊ້ເຮືອໄດ້ເປັນຢ່າງດີ ແລະອັນນີ້ຍັງບໍ່ທັນເວົ້າເຖິງປັດໄຈອັນຄົບຊຸດອື່ນໆອີກ ເພື່ອໃຫ້ເຮືອໄປໄວກວ່າ ແລະມີຄວາມປອດໄພກວ່າ...

ຕໍ່ໜ້າພວກເຮົາຍັງມີອຸປະສັກ, ຄວາມຫຍຸ້ງຍາກສັບສົນຫຼາຍທີ່ສຸດ, ແຕ່ພວກເຮົາກໍບໍ່ມີເສັ້ນທາງອື່ນ  ເພື່ອພາປະເທດຊາດຂອງພວກເຮົາ ກ້າວສູ່ໄລຍະໃໝ່ແຫ່ງການພັດທະນາທີ່ມີລະດັບສູງກວ່າເກົ່າ, ເຮັດສຳເລັດໜ້າທີ່ການເມືອງອັນສຳຄັນຍິ່ງຂອງພັກ ທີ່ຊາດ ແລະປະຊາຊົນມອບໝາຍໃຫ້. ຜົນສຳເລັດ ຫຼືປະລາໄຊຂອງພາລະກິດປ່ຽນແປງໃໝ່ ສ່ວນໃຫຍ່ກໍແມ່ນຂື້ນກັບການປະຕິບັດນະໂຍບາຍການເງິນແຫ່ງຊາດນີ້ເອງ”. ເລນິນໄດ້ເນັ້ນໜັກວ່າ: “...ຖ້ານະໂຍບາຍການເງິນຂອງພວກເຮົາຫາກບໍ່ໄດ້ຮັບໄຊຊະນະແລ້ວ ທຸກການປະຕິຮູບອັນເຖິງຖອງຂອງພວກເຮົາກໍຈະຖືກປະລາໄຊ”. ລະບົບການເງິນເປັນຂອດຕັດສິນຕົ້ນຕໍໃນລະບົບຄຸ້ມຄອງເສດຖະກິດ, ດັ່ງນັ້ນ ການປະຕິບັດນະໂຍບາຍການເງິນແຫ່ງຊາດ ຕ້ອງຕິດພັນກັບການວາງລະບຽບກົດໝາຍ ແລະປະຕິບັດນະໂຍບາຍຈຳນວນໜຶ່ງຢ່າງຖືກຕ້ອງ ແລະເປັນລະບົບຄົບຊຸດ.

ເພິ່ນຖືວ່າ: “ການເງິນ ແລະເງິນຕາມີບົດບາດສຳຄັນທີ່ສຸດ ຕໍ່ການປະຕິບັດແນວທາງຂອງພັກ ແລະແຜນການພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມແຫ່ງຊາດ... ຄົນຈຳນວນໜຶ່ງມີຄວາມເຫັນວ່າ ຖ້າບໍ່ມີລະບົບເສດຖະກິດອັນໃຫຍ່ໂຕຂອງລັດເປັນເຈົ້າພາທາງ (ກຳມະສິດຂອງລັດ), ບົດບາດຄຸ້ມຄອງເສດຖະກິດຂອງລັດ ກໍອ່ອນແອລົງ. ນັ້ນແມ່ນຄວາມເຫັນທີ່ບໍ່ຖືກຕ້ອງ. ບົດບາດຄຸ້ມຄອງເສດຖະກິດຂອງລັດ ແລະກຳລັງແຮງຂອງລັດ ບໍ່ຂື້ນກັບວ່າລັດມີກຳມະສິດຫຼາຍ ຫຼືໜ້ອຍຕໍ່ພາຫະນະການຜະລິດ, ແຕ່ຫາກຂື້ນກັບວ່າ ລັດສາມາດກະຕຸກຊຸກຍູ້ການຜະລິດທຸລະກິດໃຫ້ຂະຫຍາຍຕົວ ແລະມີປະສິດທິຜົນສູງຫຼືບໍ່, ໂດຍຜ່ານລະບົບກົດໝາຍເສດຖະກິດຂອງຕົນ ແລະດັດສົມດ້ວຍກົດໝາຍນັ້ນ ເພື່ອຮັບໃຊ້ຈຸດໝາຍການເມືອງ, ສັງຄົມ, ປ້ອງກັນຊາດ-ປ້ອງກັນຄວາມສະຫງົບໃນທົ່ວປະເທດ ຕາມຫຼັກການເອກະລາດ, ປະຊາທິປະໄຕ, ສະເໝີພາບ ແລະເປັນທຳ”.

*           ປະທານ ໄກສອນ ພົມວິຫານ ໄດ້ຊີ້ແຈງຢ່າງເຄັ່ງຂຶມວ່າ: “ພວກເຮົາຕ້ອງເຫັນແຈ້ງວ່າ ຍ້ອນຫຍັງຫຼາຍມະຕິ, ຄຳສັ່ງຈຶ່ງຍັງຄ້າງຢູ່ໃນໜ້າເຈ້ຍ ແລະຈັດຕັ້ງປະຕິບັດຄຳສັ່ງບໍ່ໄດ້ດີ ຫຼື ຍິ່ງໄປກວ່ານັ້ນຍັງຖືກບິດເບືອນ, ສວຍໃຊ້ຄວາມຫຍຸ້ງຍາກໃນເສດຖະກິດ. ກ່ອນອື່ນໝົດ ຍ້ອນພວກເຮົາຍັງບໍ່ທັນຫັນມະຕິ, ຄຳສັ່ງເປັນລະບຽບກົດໝາຍ ແລະມີການກວດກາດ້ວຍກົດໝາຍ. ສິບກວ່າປີທີ່ຜ່ານມາ ພວກເຮົາເຄີຍໂຍນຄວາມຜິດແບບລວມໆໃຫ້ແກ່ຄວາມອ່ອນແອໃນການຊີ້ນຳຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ, ແຕ່ພັດບໍ່ເຫັນວ່າ ນະໂຍບາຍຕ່າງໆບໍ່ທັນໄດ້ຫັນເປັນລະບຽບກົດໝາຍ ແລະແກ້ໄຂຢ່າງເຄັ່ງຄັດຕາມກົດໝາຍເທື່ອ. ດ້ວຍເຫດນັ້ນ ໃນແຕ່ລະບ່ອນ, ແຕ່ລະຂັ້ນຄຸ້ມຄອງ, ການນຳແຕ່ລະຄົນ ຈຶ່ງຊີ້ນຳການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໄປຕາມແບບຂອງໃຜຂອງມັນຕ່າງກັນ, ຜິດຫຼືຖືກກໍລ້ວມແຕ່ມີວິທີອ້າງເຫດຜົນຢ່າງຄ່ອງແຄ້ວພໍໃຜພໍລາວ”, (ຄັດຈາກບົດຄວາມເຫັນຂອງເພິ່ນ ໃນກອງປະຊຸມການເງິນທົ່ວປະເທດຄັ້ງທີ I ປີ 1990, ໜ້າ 3 ແລະ ໜ້າ 27 ).

ເພື່ອລະນຶກເຖິງ: “ພາລະກິດປະຕິວັດຂອງປະທານ ໄກສອນ ພົມວິຫານ”

ເນື່ອງໃນວັນເກີດຂອງເພິ່ນ ຄົບຮອບ 95 ປີ

 ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ, ວັນທີ 16 ທັນວາ 2015

(ຄົ້ນຄວ້າ ແລະສະເໜີໂດຍ: ຊື່ນ ເດດວົງສາ ຮອງຫົວໜ້າໜ່ວຍງານຄົ້ນຄວ້າແຜນຍຸດທະສາດການພັດທະນາເສດຖະກິດ, ຫສພ)